Jona ging op pad en riep op tot omkeer, Jezus begon zijn weg in het openbaar en riep op tot omkeer, paus Franciscus vertrok deze week naar Chili en Peru en riep op tot omkeer. Critici van de paus zeggen dat hij in die vijf jaar dat hij nu paus is, steeds hetzelfde zegt. Dat kan best, maar Jezus deed dat ook en ik denk de profeet Jona ook.
Alleen bij deze laatste had het onmiddellijk gevolg want het verhaal zegt dat de bevolking van Ninive in Irak zich massaal en onmiddellijk heeft bekeerd. Dat kunnen we van de toehoorders van Jezus niet zeggen en ook paus Franciscus heeft niet datzelfde succes.
We kunnen de boodschap van Jona uitdiepen, die van Jezus ook. Een gezant van Jezus die in het huidige klimaat een belangrijke stem heeft, is zeker paus Franciscus. We hebben morele bakens nodig en als Trump, Poetin, Kim Il Jung en andere wereldleiders maar al te vaak domme dingen zeggen en doen, dan is het des te noodzakelijker dat wij het geluid versterken van tegenkrachten, tegenstemmen in deze kakafonie van meningen. Ongetwijfeld is paus Franciscus een moreel baken in en tijd dat men moeite heeft om voor morele, voor ethische standpunten uit te komen. Wie is er nu echt voor abortus? En toch houden we ons in om hier een duidelijk standpunt in te nemen. Je zou zomaar iemand kunnen kwetsen.
We weten allemaal dat het milieu onze zorg verdiend, we willen toch niet dat onze kinderen met veel grote klimaatveranderingen te maken krijgen, nog meer storm en misschien nog wel harder als donderdag j.l. Nog meer wateroverlast en andere klimaatellende misschien, maar we blijven wel veelvuldig het vliegtuig gebruiken.
En dan het omgaan met schuld, met boete, met verzoening. We hebben toch gen zonde meer? Dat is iets van vroeger en de duivel bestaat al helemaal niet meer, dat is uit de oude doos. Het zijn zomaar drie onderwerpen waar paus Franciscus regelmatig op terugkomt. Recht op leven voor alles en ieder, de zorg voor de goede schepping ons grote Huis waarin we met z’n allen wonen, de realiteit van het kwaad dat je echt moet aankijken om er goed mee om te gaan. Het kwaad is er echt en dus ook de duivel (en hulpmiddel om het kwaad een gezicht te geven).
Dit zijn ook drie onderwerpen die paus Franciscus neemt als concrete vertaling van de Blijde Boodschap vandaag, en hij zendt ons er mee op pad, als we zijn boodschap oppikken. Hij wil dat we allemaal gezonden mensen worden – dus mensen met een missie - om de wereld beter te maken.
Op die manier worden door de paus niet alleen de katholieken aangesproken, hij spreekt alle christenen aan, en eigenlijk alle mensen van goede wil. Niet voor niets staat de paus zeer goed aangeschreven bij alle christelijke kerken en groeperingen. Met zijn speciale charisma weet hij grenzen te doorbreken en situaties die op slot zitten, open te breken. Hij heeft het steeds over het slaan van bruggen, bruggen tussen mensen, bruggen tussen kerken, landen, politieke tegenstanders, enz. En… hij gaat een stap verder. Hij stelt duidelijk dat Jezus Christus het middelpunt is en als we samen ons keren tot dit middelpunt dan worden we een wiel met veel verschillende spaken, maar met één as, één middelpunt: Jezus Christus. Alle in de loop der eeuwen gegroeide verschillen en ook eigenaardigheden mogen relatief worden en niet absoluut. Relatief: omdat we groeien in relatie met elkaar en met de Christus.
Laten we gewoon toegeven dat wij geen profeet Jona zijn, geen Jezus en ook geen paus Franciscus. Laten we gewoon accepteren dat God ons wil zoals we zijn, maar wel geroepen mensen. Je kunt hetzelfde werk blijven doen dezelfde inzet hebben, maar wanneer je alles doet omdat je je geroepen en gezonden weet, dan handel je toch anders. Waarschijnlijk met meer betrokkenheid, met meer liefde. Wanneer je diep van binnen ervaart dat er van je gehouden wordt, dan kun je ook van anderen houden.
We bidden voor de eenheid van de christenen. In onze huidige wereld met zoveel manco’s, zoveel kwaad, zoveel mensen die niet weten waar ze het zoeken moeten, zijn wij allen met elkaar – dus alle christenen én de mensen van goede wil – nodig om dat bevrijdend handelen van God door te zetten. Hij kan niets in zijn eentje, we moeten Hem helpen.
Joost Jansen, Abdij van Berne
