De zusters van Catharinadal in Oosterhout zijn vanaf maandag van deze week bezig hun druiven te plukken. De vrijwilligers van het Bierlokaal bij de abdij hebben hen bezocht en ze waren onder de indruk van de durf en de ondernemingslust van deze zusters. Het is bijzonder dat de nieuwe ‘tak van sport’ van deze norbertinessen-priorij een wijngaard is.
In de Bijbel staan veel verhalen over wijngaarden. Natuurlijk omdat het Israël in een voor druiven gunstig gebied ligt. Tegelijkertijd gaat dan de verbeelding werken. Vanuit mijn tijd in Frankrijk weet ik dat als je druiven in de herfst en het voorjaar snoeit je dan er op moet letten dat je aan weerszijden van de stam zes loten laat zitten. Maakt samen twaalf. Je denkt dan aan de twaalf maanden van het jaar. En als je in een bijbelse omgeving ‘twaalf’ noemt dan denk je aan de twaalf zonen van Jakob, die twaalf stammen van Israël worden, wat weer zorgt voor twaalf apostelen. Als dan de abdij van Berne gesticht wordt worden uit Mariënweerd bij Beesd twaalf broeders naar Berne gestuurd. Twaalf staat dus voor een gemeenschap, een wijngaard roept een gemeenschap, een kleine samenleving op.
In zo’n gemeenschap gebeurt er van alles, het is een bron van vreugde en ook soms van verdriet. Dat hoor je in het evangelie. Jaloezie ten top en je proberen te verrijken over de rug van anderen heen. Het is van alle tijden. Je hebt de vreugde van een gemeenschap in het kunnen rekenen op elkaar, de aanvulling van elkaar. Niet iedereen heeft dezelfde capaciteiten. Kijk naar onze parochie, onze kerkgemeenschap. Ik denk niet dat de koster graag de overweging overneemt en wij zijn weer blij met haar/zijn inzet. En dit geldt voor veel meer activiteiten in onze geloofsgemeenschap ten dienste van al die mensen in ons dorp, of ze wel of niet naar de kerk gaan.
Maar er zijn ook de schaduwzijden in het leven met elkaar. In het evangelie horen we een mooi staaltje van hoe het zeker niet moet. Een eigenaar van een wijngaard die zijn bezit dreigt te verliezen. Degenen die hij zendt, worden vermoord. Zelfs zijn eigen zoon, de erfgenaam. Gaat u niet een lichtje op? Dit verhaal gaat tevens over Jezus zelf, de Zoon die God stuurt om zijn wijngaard, de hele wereld, te verzoenen. Met al zijn goede bedoelingen wordt Hij omgebracht. Met veel van zijn volgelingen zal het ook zo gaan, tot op vandaag. Er zit een kwade smaak aan dit verhaal. Mensen willen graag in vrede met elkaar leven, maar ze vechten elkaar vaak ‘het kot uit’. De een wil meer hebben dan de ander, of in ieder geval veel voor zichzelf hebben. En als er een kink in de kabel komt, de kabel van verbondenheid, dan haken ze af, soms heel snel. Eenzaamheid is vaak het resultaat.
Het evangelie schetst een gitzwarte toekomst, opruimen die handel. Gelukkig dat ik een beetje ingevoerd ben in de boodschap van Jezus. Ik weet dat Hij op andere plaatsen een positievere weg voorstelt. De weg van omkeer, van vergeving, van verzoening. Waar begint die weg? Bij je open te stellen voor een ander, ook wanneer je ervaart dat hij of zij echt jouw bloed wel kan drinken. De weg begint bij de innerlijke beslissing om te blijven luisteren en niet te snel weerwoord te geven. De weg begint daar waar ik niet reageer met ‘ja, maar…’, wel reageer met ‘ja, en…’ Het zijn zo’n eenvoudige reacties, doch ook moeilijk.
Waarom zou ik me die moeite op de hals halen en niet het hele handeltje er bij neergooien? Omdat ik geloof in die wijngaard van God die onze wereld, onze samenleving zou moeten zijn. Ik geloof dat het eens zal gebeuren dat er evenwicht en harmonie onder mensen zal zijn. Ik geloof dat mensen gelukkiger worden als zij elkaar opbouwen, voorkomend zijn voor elkaar. Wanneer ik dit geloof – en ik hoop u met mij – dan kunnen we ook werken in die richting. We zullen zo’n ideale situatie waarschijnlijk nooit bereiken maar we kunnen wel blijven werken aan die wijngaard en af en toe mooie trossen druiven plukken. Daar doen we het tenslotte voor. Mooie trossen druiven om met elkaar te delen en druiven zijn er ook om wijn van te maken. Wijn dat het hart goed doet. Maar intussen is het gewoon werken in de wijngaard die niet ons eigen bezit is maar ons is toevertrouwd.
Joost Jansen, Abdij van Berne
