overweging op 20 december 2015
Twee vrouwen ontmoeten elkaar, ze wonen op 100 kilometer van elkaar. Na een jaar of langer komen ze weer bijeen. Er is veel gebeurd in die tijd. De een, Elisabeth, al op leeftijd, is toch in verwachting geraakt. De ander, Maria, erg jong, heeft pas te horen gekregen dat ook zij moeder zal worden. Bij Maria is het nog pril en dus ook verwarrend.
Tot zover een heel gewoon gebeuren dat meer voorkomt. We horen dit verhaal echter enkele dagen vóór Kerstmis, we horen ook wat er in de eerste lezing wordt verteld, we luisteren naar de liederen en gebeden en dan krijgt dit verhaal ineens een bijzondere lading. Want Elisabeth draagt Johannes de Doper en Maria Jezus. De lading van deze verhalen heeft eeuwigheidswaarde. We hebben hier te maken met het uitzien naar twee geloofsreuzen, de een de voorloper van de ander. Over enkele dagen wordt dan Jezus geboren.
Brengt deze geboorte vandaag iets nieuws? Of is het een herhaling van vorige jaren zoals ook de kerststal en de dennenbomen en al die andere toeters en bellen van Kerstmis al jaren na Sinterklaas uit de opslag worden gehaald? Is het vieren van Kerstmis een automatisme? Dat kan. Het zal voor velen ook een mooie traditie blijven, voor anderen meer en meer opgeslorpt door de commercie. Eet jij Coop, Albert Heijn of Jumbo? Of misschien de gourmet aanbieding van Lidl? Wat is er voor nodig om het anders te laten zijn? Spannender, nieuwer, verrassender! Want relaties gaan nu eenmaal kapot aan sleur, aan altijd hetzelfde. Ook de relatie met je geloofstraditie, ook dat kan.
Om Kerstmis ‘spannender, nieuwer, verrassender’ te laten zijn, moeten we stilstaan bij wat nu gebeurt. De wereld kan dan wel met hoge snelheid doordraaien, als je zes dagen voor je bevalling staat dan heb je andere dingen aan je hoofd. Dan wordt ieder klein voorval aanleiding om je af te vragen: wat betekent dit? De wereld draait door… maar mijn wereld staat dan even stil, of wel de minuten komen langzaam de een na de ander. Er is even rust en bezinning. De tijd wordt heel vol.
Zo was dat bij Elisabeth, zo is dat bij Maria, zo kan dat bij ons zijn. Wanneer je stilstaat en je niet vlug stappen overslaat, niet al bij het eindpunt wilt zijn, maar ieder uur zijn tijd geeft, dan leef je. Je blijft verwachten, natuurlijk, want het kindje is er nog niet, maar de dagen zijn gevuld met mooie ontdekkingen. Vraag het moeders, want dat heb ik gedaan. En wat bij moeders in de laatste dagen voor de bevalling mogelijk is, dat zit ook in iedere mens. Daarvoor hoef je niet moeder te zijn. Je hoeft slechts een beetje langzamer te leven. Dat kan je bestaan ‘spannender, nieuwer, verrassender’ worden.
Wat ook gebeurt – als je wat langzamer leeft – is dat je andere mensen ziet. Wie maar rent en draaft in een ‘doordraaiende’ wereld, rent veel mensen voorbij. Wie herkent dit niet? Wie langzamer leeft, heeft aandacht voor anderen. Meestal zijn dit mensen die gewoonlijk niet op de voorgrond treden. Met Kerstmis zullen dat de herders zijn, maar zo zijn er ook vandaag de mensen aan de rand van de samenleving. Mooi hoe kerstpakketten al worden ingeleverd! Onze parochiegemeenschap maakt zich op om het Kind van vrede, die warmte van God te ontvangen.
Nog een paar dagen is het zover. Wat zal Kerstmis ons brengen? Dat hangt veel af van onze verwachting. Elisabeth wist dat ze een kind zou krijgen, maar welk kind? Maria weet dat ze een kind krijgt, maar hoe zal dit allemaal geschieden? Wat zal dit kind teweeg brengen? Wij willen ook bouwen aan een samenleving met meer vrede, meer barmhartigheid, beter perspectief: maar hoe zal dat geschieden? Alles wat nieuw is, alles wat je verwacht, begint met het verlangen van mensen te bundelen: al zijn het er maar een paar, dan kun je van start. Alles vangt aan met elkaar te bemoedigen en elkaar de verhalen door te vertellen, zoals we nu doen. Iedere nieuwe geboorte begint met twee mensen die van elkaar houden. Al vind je maar enkele medestanders dan is het mogelijk. Het begint met elkaar ontmoeten, zoals Elisabeth en Maria, zoals wij hier in deze kerk. Kerstmis kan zo verrassend nieuw worden, dit jaar.
Joost Jansen, abdij van Berne
