In de aanloop naar de Dodenherdenking (van 4 mei) wordt een Herdenkingsconcert gehouden door het Stemmenorkest uit Well (L.). 

De muzikale Margaret Dryburgh en Norah Chambers wisten uit hun geheugen, op vodjes papier de noten op te schrijven als bewerkingen van bekende instrumentale muziekstukken. De Nederlandse, Australische, Engelse en Indische vrouwen zongen in een zogenoemd stemmenorkest de muziek, zonder woorden, alsof het koor een orkest was.

De muziek bleek voor de vrouwen in deze erbarmelijke omstandigheden niet alleen een bron van vreugde te zijn, maar ook een middel tot overleven.

Tijdens het concert worden de muziekstukken afgewisseld met teksten uit het boek van Helen Colijn , “De Kracht van een Lied, overleven in een vrouwenkamp”.

 

Het concert begint om 14.30 uur in de Abdij van Berne in Heeswijk. De entree is € 10,= (inclusief koffie/thee). Aanmelden vooraf is zeer gewenst via: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.  Ook zijn er nog kaarten aan de kerk.

 

De kracht van een lied

Op 7 december 1941, de eerste dag dat Japan deelneemt in de Tweede Wereldoorlog, wordt ook het handelscentrum van Singapore aangevallen. De uit Europa afkomstige bewoners besluiten om de nieuwe vijand Japan te ontvluchten. Onder het motto “vrouwen en kinderen eerst” vertrekt al spoedig een schip richting Australië. Dat doel wordt niet bereikt. Het schip wordt op zee gebombardeerd en zinkt. Een groot deel van de passagiers wordt gered en komt aan op het eiland Sumatra, dat reeds bezet is door Japan. Zij worden gevangengenomen en met andere vrouwen en kinderen geïnterneerd in een vrouwenkamp.

Tijdens de Japanse bezetting van het toenmalige Nederlands – Indië, zijn ruim 100.000 niet Aziatische vrouwen in kampen geïnterneerd geweest. Hun levenspatroon werd plotseling en gewelddadig veranderd. Veel vrouwen, die de ontberingen van het kamp overleefden, hebben een blijvende herinnering aan de rol die muziek en zang hebben gespeeld in hun overlevingsstrijd.

Op vodjes papier noteerden twee zeer muzikale vrouwen, Norah Chambers en Margaret Dryburgh, uit het hoofd de muziek die eigenlijk bestemd was voor orkesten. Vanuit hun geheugen schrijven zij de muziek op, zoals ze zich die herinneren, en maakten de arrangementen voor een vierstemmig koor. Zo ontstaat een repertoire van vocale orkestmuziek.

Onder de primitieve omstandigheden van het kamp wisten zij een vocaal orkest, een stemmenorkest, op te richten. Een koor dat zingend, maar zonder woorden, klassieke muziek ten gehore bracht.

Het was aanvankelijk bedoeld als afleiding. Later werd het een noodzaak om de ellende van alle dag het hoofd te kunnen bieden. Op 27 december 1943 vond in een Vrouwenkamp op Sumatra het eerste kerstconcert plaats. Een concert zonder woorden.

De arrangementen van dit zeer bijzondere koor overleefden de oorlog.

Antoinette Colijn, die deel uit maakte van het koor, samen met twee zussen die ook in het kamp zaten, nam haar originele muziekpartituren mee naar Amerika, Pas in 1980 kwam de muziek die in het kamp was opgeschreven in de openbaarheid. Colijn schonk ze aan de muziek bibliotheek van de Standford University in Californië.

 

Nog steeds worden de muziekstukken uitgevoerd: als een blijvende getuigenis van een zwarte bladzijde uit de wereldgeschiedenis. Maar ook een ode aan de zang en muziek die zoveel troost kunnen bieden in moeilijke tijden.

De zus van Antoinette Colijn heeft over de periode in het kamp en over dit stemmenorkest een boek geschreven. Het boek, “De Kracht van een Lied, overleven in een vrouwenkamp”, is geschreven door Helen Colijn. De zussen zijn van Nederlandse afkomst en kleindochters van de politicus dr. H. Colijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren zij met hun ouders in het voormalig Nederlands-Indië. Gezamenlijk werden zij vanaf 1943 geïnterneerd in meerdere vrouwenkampen op Sumatra. Daar zongen de zussen mee in het stemmenorkest.

 

Het stemmenorkest “De Kracht van een Lied” uit Well brengt nu ook deze indrukwekkende muziek in concerten ten gehore.

Het koor, jarenlang onder leiding van Mia Ummenthum en sinds september 2016 o.l.v. Monique Verhoeven, laat klassieke werken horen van o.m. Händel – Chopin – Tsjaikowsky – von Beethoven – Dvorák en Grieg. Vaste nummers uit hun concerten zijn Ochtendstemming uit d Peer Gynt Suite van Grieg, en altijd tot slot The Captives Hymn van Margaret Dryburg.

De Captives Hymn is het gebed van de gevangenen. Het is enige stuk met woorden…..

 

Tijdens een concert worden de muziekstukken afgewisseld met het voorlezen van toepasselijke teksten uit het boek van Helen Colijn.