'overweging op 14 februari ‘Je wordt wel beproefd!’, zeg ik soms tegen iemand als ik hoor wat ze allemaal heeft meegemaakt. Soms kan ik niets anders zeggen. Soms is er ook niet meer te zeggen. Er zijn mensen die ontzettend veel ellende over zich heen krijgen.
Niet alleen één keer, maar jaar op jaar, en ook nog eens in hun familie. De een heeft een zwaarder leven dan de ander. Alleen al de erkenning dat de last voor die mens zwaar is, geeft vaak lucht.
Als ik het woord ‘beproeven’ gebruik dan zeg ik niet: ‘ik begrijp niet waarom ze jou altijd moeten hebben’, of: ‘je hebt het niet verdiend, het is onrechtvaardig’, of dat ik gelijk iedereen de schuld geef en uiteindelijk ook nog God. Ik zeg heel bewust: ‘Wat word jij beproefd!’ en dan speelt op de achtergrond dit verhaal over Jezus’ beproeving in de woestijn mee. Want Hij leert mij hoe ik met de moeilijkheden, met de onrechtvaardigheden, om kan gaan. Ik vind Jezus heel superieur tegenover zijn tegenstrever (want dat is de duivel en het is ook de betekenis van zijn naam). Hij dient hem goed van repliek. Hoe komt dat? Omdat Hij gedragen wordt? Door wat? Door wie? Dat lees je in het evangelie. Laten we er eens bij stilstaan.
Je moet dan wel goed lezen. Bij het lezen van de Bijbel gaat iets aan vooraf: namelijk dat je gelooft in dit verhaal. Je gaat er vanuit dat dit verhaal gezag heeft voor jou en voor meer mensen. Ik zeg meestal heel bewust aan het slot van een Bijbellezing: ‘Zo spreekt de Heer.’ Ik zeg het ook als het verhaal niet plezierig is, ik zeg het zelfs als de boodschap van dat stukje Bijbeltekst hele vervelende dingen naar voren brengt zoals wanneer er staat dat je moet sterven aan je eigen bestaan. Ik wil er mee zeggen dat de Bijbel voor mij richting geeft in alle omstandigheden, in voor- en tegenspoed, bij ziekte en gezondheid, in goede en kwade dagen. ‘Niemand die in Hem gelooft zal worden teleurgesteld’, hoorden we in de lezing van de apostel Paulus. Het woord van God is heel dichtbij, het klopt als het ware aan onze deur, het wil ons hart bereiken.
Het is ook dat woord van God dat Jezus als een soort wapen gebruikt wanneer Hij beproefd wordt. ‘Niet van brood alleen leeft de mens…’ Wat is dit voor mij die in de abdij een goed gedekte tafel heb? Gaat het niet ook om het verdienen van een goed belegde boterham? Wil dat woord van God niet zeggen dat het focussen op louter geld verdienen – meer, meer, meer – mij niet gelukkiger maakt?
‘De Heer uw God zult gij aanbidden en Hem alleen dienen.’ Wat is dit voor mij die toch heel wat contacten heb, veel mensen ken, misschien ook wel de ene meer aandacht schenk dan de ander? Wil dit woord van God mij zuiver houden in mijn relaties?
‘Gij zult de Heer, uw God, niet op de proef stellen.’ Vaak ben ik, en ik denk dat er veel meer zijn, overmoedig en denk ik dat ik alles aan kan. Wil dit woord van God mij met beide voeten op de grond houden en zorgen dat ik geworteld blijf tussen mensen? Een beetje nederigheid is best op zijn plaats. Nederigheid in de betekenis dat je tussen mensen in probeert elkaar nabij te zijn en elkaar te ondersteunen.
Soms kan ik niet veel zeggen wanneer mensen erg beproefd worden. Wat ik wel kan is met hen verbonden te blijven. Wanneer iemand beproefd wordt in zijn zoon die een verkeerde weg opgaat, kan ik verbonden blijven. Door een woord uit de Bijbel te gebruiken zoals Jezus dat doet? Soms kan dat, het is niet uitgesloten. Maar vaak neem ik een kaarsje mee, hier uit de kerk. Of blijf ik luisteren ook al heb ik het verhaal al tig keren gehoord. Het werkt wel. En soms ook helemaal niet. Iedere mens blijft vrij om ergens wel of niet op in te gaan.
De eerste zondag van de vasten is steeds dit verhaal van de beproevingen. Waarom? Omdat het zo ontzettend menselijk is. Iedere weg naar Pasen begint in de modder van onze samenleving, in de blubber van ons eigen hart. De eerste stap op weg naar verbetering blijft de constatering dat er – naast het vele mooie in ons bestaan – veel mis is. Kijk maar eens naar de hongerdoek. Soms kunnen we er niet veel aandoen. Maar we kunnen wel blijven kijken,
we kunnen wel blijven reageren, we kunnen wel ons hele kleine steentje bijdragen. We kunnen het verschil maken. pastor Joost Jansen
