Overweging op 1 januari 2016
Een gewaarschuwd mens telt voor twee… We kennen het gezegde. Maar als we dit gezegde nu eens toepassen op deze bijzondere dag? We wensen elkaar het beste toe. Maar wat wensen we elkaar dan toe? Ik heb wel eens de neiging – maar ik geef er niet aan toe – om als ik weer eens hoor ‘de beste wensen’, te vragen: ‘Wat houdt dat voor jou in?’
Bij Zalig Nieuwjaar kan ik me nog iets voorstellen. Bij ‘de beste wensen’ niet veel, of zoveel dat ik het niet onder woorden kan brengen.
Een gewaarschuwd mens telt voor twee… Waar ben ik, waar zijn wij gewaarschuwd? Het hele afgelopen jaar. We zijn flink gewaarschuwd, de nieuwsoverzichten zijn duidelijk. Om gruwelijke feiten kun je niet heen. En als ik nu eens die gewaarschuwde mens ben en ik voor twee wil tellen, liever voor meer dan twee want we zijn hier met velen, wat komt er dan in mij op? Ik probeer. Het worden zeven punten die ik zo uit onze geloofstraditie haal.
1. Wees niet bang. In de Bijbel komt dit woord 365 keer voor, voor iedere dag van het jaar 2016 één keer. Jozef en Maria waren niet bang, hun kind Jezus was later zeker niet bang. Gelovige mensen zullen echt niet allemaal even dapper zijn maar ze hoeven niet bang te zijn. Vandaag willen grote schreeuwers ons bang maken voor al die gevaren die met de vluchtelingenstromen binnenkomen. Het zijn en blijven mensen die met gevaar voor eigen leven een veilig heenkomen zoeken. En met de stroom Polen die de afgelopen jaren onder ons is neergestreken, zijn we toch blij?
2. Ben open. In de politiek en het bedrijfsleven is er veel in beweging. Iedere keer weer steekt een politieke storm op en moeten politici het veld ruimen. Grote bedrijven vallen om. Vaak is een van de oorzaken: gebrek aan openheid, niet de realiteit willen aankijken en daarom beslissingen uitstellen of verkeerd nemen. In ons geloof belijden we dat God open kaart met ons speelt. Hij zendt zijn eigen Zoon die openlijk verkondigd hoe de wereld zou moeten worden: leven in vertrouwen met elkaar.
3. Wees verbindend. Belangrijk in een samenleving die echt individualistischer wordt. Een van de belangrijkste waarden binnen het christendom is leven als volk van God, één gemeenschap vormen. Het nieuwe verbond van God met mensen en op die manier van mensen onderling. Van hieruit is het dus te begrijpen dat parochies fuseren.
4. Begin kleinschalig. Het is allemaal in een stal in Bethlehem begonnen, heel klein. Met kwetsbare mensen onder kwetsbare omstandigheden. Dit moet een kenmerk blijven van onze kerk, van onze geloofsgemeenschap.
5. Wees betrouwbaar. God heeft een groot risico gelopen met zich te bemoeien met ons. Hij gaat uit van vertrouwen en vraagt dat ook ons. Er is veel wantrouwen in onze samenleving. Wij kunnen hier wat aan doen door zelf maar te beginnen met bij elkaar uit te gaan van vertrouwen.
6. Bid. Dit betekent dat je in je dagelijkse dag momenten hebt waarop je je geest en je hele wezen open houdt voor dat wat ons overstijgt: God en alles wat Hij met zich meebrengt. Een samenleving zonder transcendentie is gedoemd ten onder te gaan. Een samenleving waarin mensen niet meer de Grote Verhalen van onze Traditie met elkaar delen, levert ‘lege’ mensen op.
7. Wees barmhartig. Onze paus Franciscus heeft een ‘Jaar van barmhartigheid’ uitgeroepen. Op haat en agressie is barmhartigheid het juiste antwoord. Barmhartigheid heeft altijd te maken met je innerlijk, met je hart, met je meevoelen met anderen. Het gaat steeds om van binnenuit te reageren en dan stel je je anders op dan met ‘de botte bijl’.
Zeven aandachtspunten voor het nieuwe jaar. Op het nieuws hoorde ik 80% van de Nederlanders ‘goede voorneemens’ heeft voor 2016. Ik behoor tot hen. Ik hoop wij samen. Wij kunnen in ieder geval hier in onze dorpen uitgaan van vertrouwen en barmhartigheid en elkaar blijven opbouwen. Zalig Nieuwjaar.
