overweging op 25 oktober 2015
Henriëtte van een grote internationale organisatie kwam in een vluchtelingkamp op de grens van Jordanië en Syrië. Zij zag in de ogen van een moeder de zorg om haar hongerende kinderen.
Zij zag in de ogen van een man de angst om het lot van zijn zoon die in een gebombardeerd gedeelte van Syrië verblijft. Alle getallen van de hordes vluchtelingen die West-Europa overspoelen verdwijnen dan naar de achtergrond. Die stroom van asielzoekers bestaat uit mensen, hele gewone mensen die een beter leven willen. Het gaat om een mens, een mens van vlees en bloed…
In het evangelie van vandaag gaat het om Bartimeüs, een mens langs de kant van de weg. Een mens ten einde raad want sociale voorzieningen waren er toen nog niet. Het was louter particulier initiatief, of eenvoudiger gezegd: bedelen om brood. De gewone man en vrouw staan in dit weekend in het middelpunt, de man en de vrouw waarnaar bijna niemand omziet.
Het kunnen ook de boeren en de kleine ambachtsmensen in de Derde Wereld zijn die hun fair-trade-producten aan ons kwijt willen. In onze gemeente wordt dit weekend om aandacht voor fair-trade gevraagd. Het gaat niet om de grote structuren. Echte veranderingen slagen alleen als ze van onderop, vanuit de mensen zelf, aangezet worden.
Bartimeüs zit wel heel onderop: hij zit op de grond aan de kant van de weg. Het kan niet nederiger. Als blinde heeft hij wel een goed gehoor. Hij hoort de mensen over Jezus spreken. Zou die hem dan kunnen helpen? Het verwonderlijke is dat Bartimeüs het niet heeft over Jezus van Nazaret. Dat is de naam die bij Jezus in zijn paspoort staat, zijn naam voor de burgerlijke stand. Neen, Bartimeüs noemt Hem Jezus, zoon van David, en hij voegt er aan toe: Kyrie eleison, Heer ontferm u over mij. Wij kennen die bede uit de eucharistieviering. Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison. Bartimeüs bidt. Bijzonder voor zo’n blinde bedelaar. Er is al heel wat voorwerk in hem geweest, zo vermoed ik. Hij heeft al veel eerder tot God gebeden, gesmeekt om weer te kunnen zien. Nu kan hij zijn gebed bij rabbi Jezus kwijt. En die roept hem.
Wat gaat er niet allemaal aan verlangen in Bartimeüs om op dat moment. Zou het dan toch? Wat gaat er niet in mensen om als er echt naar hen geluisterd wordt! Niet alle verlangens kunnen ingewilligd worden. Er kan wel geluisterd worden. Contact, openheid over en weer: het is ontzettend vruchtbaar voor het welbevinden van mensen. Bartimeüs werpt zijn mantel af. Hij werpt al zijn opgedane bagage af, de ballast van de jaren bedelen. Hij wordt ziende! En dan? Hij sluit zich bij Jezus aan, volgt Hem.
Dit laatste is niet vanzelfsprekend. Er zijn genoeg mensen, hier in Nederland, bij de vluchtelingen, bij de kleine boeren in de derde wereld, die - eenmaal de buit binnen - zich terugtrekken op zichzelf. Het lijkt wel alsof ze dan ineens vergeten zijn dat ze verlost zijn van een loodzware mantel. Dankbaarheid is dan ver te zoeken. Zo niet bij Bartimeüs: hij volgt Jezus. Hij wil dezelfde houding aannemen als degene die hem genezen heeft. We kunnen dit ook zien overal waar mensen dankbaar zijn om wat hen gegeven is: ze gaan zelf meewerken. Ze gaan doen wat aan hen is gedaan. Kleine boeren met hun fair-trade producten vormen coöperatieven en doen aan anderen weer voor hoe het is om fair en eerlijk te produceren en er een faire prijs voor te krijgen.
Doorgeven aan anderen wat je zelf ontvangen hebt: dat is ook de kracht van de vrijwilliger. Geeske heeft haar man verloren. Ze wil onder de mensen blijven en zoekt haar parochie weer op. Ze zegt me: ik krijg er zoveel voor terug. Ik leef weer ondanks de dood van mijn man. Geven en ontvangen, dat is toch belangrijk in ieders leven?! Ieder is verantwoordelijk voor wat hem of haar is toevertrouwt. En dat is veel meer dan materiële bezittingen. Het is misschien wel in de eerste plaats mensen, mensen heel dichtbij in onze kinderen en familie, maar ook mensen ver weg. Mensen die bij ons aankloppen om in rust te kunnen wonen. Mensen die ons vragen om faire producten te gebruiken. Mensen: je buurman en buurvrouw hier in deze kerk…
Joost Jansen, norbertijn
