overweging op 23 april 2017

Hij is een succesvol zakenman. Alles in zijn handen wordt goud. Maar hij draagt een geheim met zich mee. Bijna niemand kent dat geheim want zijn diepste ‘ik’ is niet alleen goed verborgen, het zit gewoon op slot.

Iemand zou maar eens zijn kwetsbaarheid zien!

Er zijn weinig mensen die zo kunnen leven. Bij de meeste mensen merk je symptomen: stress, haast, bij het minste geringste opvliegendheid. Ik kom mijn zakenman tegen. Hij komt net uit een van de kerken hier in de omgeving. In tranen. Ik mocht het zien. Hij toont even zijn ware gezicht, zijn kwetsbaarheid.

 

We vieren op deze tweede zondag van Pasen dat Jezus zich laat raken, zich laat aanraken en daardoor Thomas kwetsbaar maakt, hem opent. De luiken gaan open, dat is de betekenis van het woord ‘beloken Pasen’. Het is een verhaal van ontmoeting, in twee fasen. Van een verschijnen van Jezus met een overall boodschap en de gave van heilige Geest tot een kwetsbare ontmoeting. ‘Leg je hand maar in de wonde van mijn zijde, Thomas.’ Toch tamelijk intiem. En toen ging Thomas open, hij looft God.

 

Maar nu lijkt het alsof we de clou van het verhaal al te pakken hebben en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Het echte aangeraakt worden heeft meer tijd nodig, zowel in ons persoonlijke bestaan als in de samenleving waarin ook vele gesloten situaties zijn. Denk maar eens aan sommige gewapende conflicten die al tientallen jaren gaande zijn. De eerste fase is altijd ontkenning. Thomas gelooft het gewoon niet. Heeft er ook een hele redenering bij. Als dit, als dat… Sommige mensen hebben veel woorden tot hun beschikking, woorden die verhelen, die verbergen, waarachter men zich kan verschuilen. Is doorbraak mogelijk? Meestal geschiedt de doorbraak doordat iemand de ander in liefde en barmhartigheid aanspreekt. In de paasverhalen horen we Jezus tegen Maria Magdalena zeggen: Maria! En de herkenning breekt door. In ons verhaal wordt Thomas aangesproken, meer nog: hij wordt geraakt.

Ik herken het ook in conflicten tussen mensen. Wie kan door dit pantser heen breken? Het is een gave wanneer dat gebeurt. Grote internationale conflicten vinden vaak een doorbraak als leiders elkaar ontmoeten als mens, een mens die verantwoordelijk is voor anderen, voor een heel land, en heel volk. Barmhartigheid, die bijzondere vorm van liefde, moet operationeel worden. Barmhartigheid..: er zit het woord ‘hart’ in.

Of we nu blijven hangen in het intermenselijke verkeer, of dat we breed internationaal kijken, echte veranderingen blijven verbonden met hoe mensen reageren op elkaar: gesloten of in een barmhartige houding. Neen, niet in een neerbuigende houding dat door sommigen gekoppeld wordt aan het woord ‘barmhartigheid’. Barmhartigheid – en deze zondag wordt de zondag van de barmhartigheid genoemd – is steeds gekoppeld aan eigen kwetsbaarheid zodat iemand geraakt kan worden en zelf ook weer kwetsbaar is. Dan pas kan echt leven doorbreken, zonder grote verklaringen, zonder al die woorden die eigenlijk alleen maar een gordijn optrekken. Een barmhartige houding breekt een andere mens open. De luiken open dan kunnen licht en wind weer vrij spel krijgen.

 

Dit is wel gekoppeld aan wat we een week geleden gevierd hebben en sindsdien vijftig dagen lang blijven vieren: Pasen. Vóór Pasen heerste nog de dood en dus de opgeslotenheid. Met Pasen vieren we dat de Liefde bij Christus de ban van de dood doorbroken heeft. Ons bestaan kan weer open zijn, niet gesloten. Natuurlijk voelen en ervaren we tal van ogenblikken dat dit niet het geval is. Er is neerslachtigheid, er is stress, er is haat, er zijn bij het minste geringste mensen die uit hun slof schieten vanwege diep weggestopte angsten.

 

 

Gelukkig dat er een andere weg is. Ik geloof – en ik zie het ook om me heen gebeuren – dat wanneer je zonder condities anderen toelaat, dat je dan open kunt komen en open kunt blijven. De gesloten succesvolle zakenman whatsappte me: hij kwam los, kwetsbaar. Hij had de wonde in zijn eigen zijde laten aanraken. Wij kunnen dat ook, niet alleen persoonlijk, maar ook als gemeenschap, als kerk. We hebben de gevolgen dan niet meer in eigen hand. En dat is maar goed ook. Dat is echt Pasen, kwetsbaar, barmhartig.

 

Joost Jansen, norbertijn