overweging op 30 oktober 201
Er zijn, lijkt me, veel Zacheüssen vandaag, mensen die willen speuren en spieden maar zelf niet gezien willen worden. Mensen die afstand willen houden. Of op afstand gehouden worden, dat kan ook nog.
Want je laat je toch niet in met iemand die ‘fout’ is, die op onze kosten een luxe leventje leidt, die ook nog met de bezetter heult en mensen afperst. Want volgens het evangelie doet Zacheüs dit. Hij zit gewoon fout. Kan het erger?
Er zijn veel Zacheüssen vandaag, mensen die de kerk niet meer zien zitten en min of meer op hun levensvragen eigen antwoorden bij elkaar sprokkelen, of gewoon maar niet. In een vergadering van onze avondwakegroep kwamen we ineens tot de ontdekking dat verschillende mensen in ons dorp overleden waren en al gecremeerd zonder dat de wijdere kring eromheen iets had opgemerkt. Soms was de eigen familie zelfs buiten de deur gehouden.
Zacheüs schrikt zich kapot als die Jezus zich juist onder zíjn boom stil staat. Zacheüs die niet gezien wil worden, wordt wél gezien. Wat een verwarring! Waarschijnlijk is dat helemaal niet de bedoeling van Zacheüs, of toch wel, of toch niet… Wie kent niet die verlangens waaraan je eigenlijk niet wilt toegeven en waarvan je schrikt als ze beantwoord worden? Hij die alleen maar wil zien wie die Jezus is, wordt nu door Hem gezien. Jezus gaat zelf over een grens heen. Hij laat zich in met iemand die afstand wil houden. Dat zijn er veel vandaag. Hoeveel meer mensen zouden er vanochtend in deze kerk kunnen zitten? Ze houden de kerk en de mensen van de kerk op afstand, sommigen uit onverschilligheid, anderen bewust omdat kerk en geloof hen helemaal niet meer boeien.
Wanneer ik luister en kijk naar wat er allemaal gezegd wordt rond ethische kwesties zoals de discussie over ‘voltooid leven’ en of je ‘klaar bent’ met het leven en meer van die liberale geluiden, dan merk dat de kerk hen niets meer te zeggen heeft. De schuld hiervan – als we van schuld kunnen speken - moeten we niet onmiddellijk bij hen leggen. Het kan goed zijn dat de kerk te veel met pasklare antwoorden heeft gestrooid die niet bij de vragen van mensen van vandaag passen. Er zijn veel Zacheüssen, veel mensen die aan de zijlijn staan en die geen interesse hebben voor dat instituut dat de kerk is. Misschien hebben ze echter wel interesse in mensen die authentiek gegrepen zijn door de bevrijdende kracht van de boodschap van Jezus…
Die Zacheüssen van vandaag worden niet gegrepen door massieve uitspraken van de kerk over dat leven absoluut heilig is. Dat is het natuurlijk, begrijp me goed, maar men zit niet te wachten op zo’n uitspraak. Ze houden niet van dat grote geloof, ze willen eerder mensen die kunnen luisteren. Die misschien maar een heel eenvoudig, klein geloof hebben, maar wel authentiek. Ze kijken naar mensen die onder hun hoge boom blijven staan en zeggen: mag ik bij jou te gast zijn? Je bent de moeite waard. Misschien dat dan de vonk tussen mens en mens kan overspringen. Daar gebeurt ontmoeting, daar gebeurt dat het moeten, dat de dwang, wegvalt. Ont-moeten….
Het beeld van die Zacheüs in zijn hoge vijgenboom, die Zacheüs die uitgenodigd wordt om naar beneden te komen en zijn huis open te stellen, is hard nodig vandaag. Kijken wij ze uit de boom zodat ze naar beneden komen, we elkaar zien en ontmoeten? Met gelijkgezinden is het gemakkelijk praten. Luisteren naar anderen die misschien vol vragen zitten (en soms ook vol kritiek) is veel lastiger. Maar misschien breken zij wel door gevestigde vanzelfsprekendheden heen!
Tot onze parochie behoren niet alleen de mensen die geregeld op zondag naar de kerk gaan. Alle inwoners van HDL zijn potentiële parochianen, en over onze grenzen heen. Er zijn veel Zacheüssen onder hen, verscholen soms, misschien wel nieuwsgierig. Zijn wij zo authentiek dat ze met hun vragen kunnen komen? Zijn wij zo open dat iedere vraag gesteld kan worden? Hebben wij een beetje die houding van Jezus die zegt: kom vlug, ik wil bij je eten…
Joost Jansen
