overweging op 6 maart 2016
De man die al zijn geld er doorheen had gejaagd, was wel heel diep gezonken. Hij zou zelfs de schillen die de varkens aten, willen eten. Maar niemand gaf ze hem. Hij had nog wel zoveel opvoeding van thuis meegekregen dat hij niet zelf met de varkens uit de trog ging eten. Ik weet niet of u wel eens zo diep hebt moeten gaan. Ik wel.
Ik herinner me dat ik na een dag fietsen op een van mijn lange pelgrimstochten ergens aankwam waar geen voedsel meer te vinden of te koop was. Wel zag ik iemand een stuk stokbrood in de vuilnisemmer gooien. Ik weet nog dat ik dacht, als het helemaal donker is dan haal ik het stuk brood eruit. Ik heb het niet gedaan.
Gelukkig dat er bij de tweede zoon van die vader nog een beetje opvoeding overgebleven is. Ook troost voor ouders vandaag die hun kinderen een andere weg zien opgaan. Soms een weg waarbij ze grote vraagtekens zetten. Er is tevens het voorbeeld van de vader die op de uitkijk blijft staan. Mijn zoon zou eens een keer kunnen terugkomen! Het is allemaal zo invoelbaar. Maar kunnen we er vandaag mee leven? Kunnen we het concreet maken in ons leven?
Niemand gaf die verloren zoon de schillen die de varkens aten… Die zoon is wel eenzaam. Niemand bekommert zich om hem. Hij die het goede en veilige leven thuis heeft gekend, is nu helemaal op zichzelf teruggeworpen. Er is niemand bij hem, niemand voor hem, niemand die ook maar iets om hem geeft. Ook geen God. De eenzaamheid lijkt bijna compleet.
Gebeurt dit ook vandaag? Ja, het gebeurt ook vandaag. Ook in onze dorpen. Mensen met een groot hart – en je treft ze in onze parochies aan, maar ook bij maatschappelijke instanties – kennen echt niet alle eenzamen, alle verloren zonen en dochters. Hoe kunnen we ze toch beter op het spoor komen?, vroeg een sterk betrokken parochiaan mij deze week. Ik zei: het blijft een verantwoordelijkheid van ons allen. Want u kent ze waarschijnlijk wel in uw straat. En wat doen we er aan?
Wat hebben wij mensen zoals de verloren zoon te bieden? De gelijkenis is erg rijk. De verloren zoon weet waarnaar hij terug kan keren: zijn thuis. Het thuis waar hij onvoorwaardelijk ontvangen wordt. Hij kan dan wel netjes het prevelement, de woorden die hij in dat verre land had ingestudeerd, tegen zijn vader zeggen. De reactie van de vader is een overmaat aan liefde. Want het gaat bij deze jongen om dood en leven, om verloren zijn en teruggevonden worden.
Ik denk dat onze kerk hier sterk in is. Geregeld krijg ik een sms’je van een man die dagelijks veel te veel drinkt. Hij vraagt dan niet om een bestraffend verhaal, dat vertelt hij zelf tegen mij. Want hij weet verdraaid goed wat zijn probleem is. Wat hij vraagt is aanwezigheid. Dat hij voor iemand nog van waarde is, alleen al omdat hij en mens is. Een kwetsbare en gewonde mens, maar mens. Die aanwezigheid voor elkaar, aan elkaar, is belangrijk. Die oudste zoon had dat niet in de gaten. De vader zegt hem ook: jongen jij bent altijd bij me. Wat van mij is, is van jou. Heb je dat niet in de gaten? Klaarblijkelijk niet, maar nu misschien wel. Ook die andere zoon kan een draai in zijn leven maken.
Paus Franciscus heeft een heilig jaar van barmhartigheid uitgeroepen. Dit evangelie hoort er helemaal bij. Barmhartig zijn is als de vader die steeds op de uitkijk staat of zijn verloren zoon terug komt. En er zijn vandaag veel verloren lopende mensen. Barmhartig zijn is liefde schenken zonder waarom, zonder berekening. En dat is verdraaid moeilijk omdat we allemaal wel iets hebben van: waar is dat geld allemaal gebleven? We zijn wel goed maar niet gek. En toch. Barmhartig zijn is ook dat je ziet wat je allemaal eigenlijk om niet gekregen hebt, zoals bij die oudste zoon. Om niet gekregen, maar dan zul je het belangeloos moeten delen. Wat aan jou is geschied, doe dat ook aan een ander.
Wie denkt: Wat kan ik nu aan iemand anders geven? Hij of zij moet maar eens aan die schillen denken. Soms heb je maar heel weinig in huis, toch kun je het delen. Al is het maar een glimlach, al is het maar een luisterend oor, of wat in het vastenzakje. Wees creatief!
Joost Jansen, norbertijn
